lutkie versus lutters

Bij de start van de burgerlijke stand gaf (een deel van) de familie Lutk(i)e zich veel  moeite om definitief als Lutkie door het leven te gaan. In verschillende akten lees je dat Luttekes, Lutke etc. als Lutkie gelezen moet worden.

Het was dan ook een verrassing voor mij toen een nazaat van Johannes Lutters, (1785-1855, zoon van Wouter Lutke en Annemie Roosendaal) mij onlangs zijn kwartierstaat toonde en ook bij oervader Johan Christoffel Lutke uitkwam.

De verklaring voor de naamswisseling zou kunnen zijn, dat in de doopinschrijving van Johannes Lutters (1785) de naam van de vader als Lutters gespeld is. Hij is de enige Lutk(i)e bij wie dat het geval is.

Bij Johannes' huwelijk met Maria Elisabeth van Dijck in 1815 worden geen andere documenten getoond dan de gebruikelijke. Dus ziet de ambtenaar van de burgerlijke stand het doopextract met daarop de naam Lutters en schrijft het huwelijk met die naam in. Vermoedelijk heeft de bruidegom nog geprotesteerd, want in de twee akten bij de huwelijksafkondiging staat overduidelijk de naam Johannes Lutkie. Zijn eventuele protest heeft niet mogen baten en we moeten veronderstellen dat Johannes - anders dan zijn broer en zussen, waaronder mijn betovergrootmoeder Johanna Struning-Lutkie - de papieren waaruit zijn gelijk kon blijken, niet op orde had. Voortaan zijn hij en zijn nazaten als Lutters de toekomst ingegaan.

Hoewel er zeker juridische wegen waren om zijn gelijk te halen, heeft Johannes Lutters het niet nodig of niet belangrijk genoeg gevonden om zijn naam alsnog te laten corrigeren. En zo zien we in de volkstelling van 1822 éénmaal de naam Lutkie en éénmaal de naam Lutters opgenomen, en niemand behalve de betrokkenen zelf zal
geweten hebben dat beide heren broers van elkaar waren.

vader christoffel lutk(i)e geeft verzet tegen huwelijk op

Op 11 juni 1774 tekenen David Meelmaker en Dora Lutteke in 's-Hertogenbosch aan voor  de heren commissarissen van de huwelijkszaken. De bruidegom, geboren te Gorinchem, is grenadier en ligt in het garnizoen van Ieper, een stad in de Zuidelijke Nederlanden waar de Republiek mocht legeren ter verdediging tegen de Fransen. De bruid is geboren en woonachtig in 's-Hertogenbosch.

Naast de obligate geboorte-gegevens en toestemming van de leger-autoriteiten, valt de inbreng van de vader van de bruid op, die ons tussen de regels door iets laat zien hoe weinig vat de vader had op de vrijage van zijn dochter.

De tekst in het vergaderverslag luidt als volgt:

"Christoffel Lutteke vader van de bruijd alhier woonende en present zijnde zegt een eed gedaan te hebben van niet te consenteren in het huwelijk van zijn dogter met iemand van een andere religie dog declareert tevens wel te mogen lijden dat zijn dogter met de bruijdegom voors: trouwt alzoo hij buyten het verschil in religie niets op hem te seggen weet."

Uit andere gegevens weten we, dat niet alleen bruidegom David, maar ook zijn vader, a.s. schoonvader Christoffel en a.s. zwagers Bernard en Wouter soldaten in het leger zijn, of zijn geweest. Dora's moeder Jenneke Zeeuwen is al enige jaren dood - van scheiding gaan we bij de katholieken niet uit - want Christoffel is in 1774 al weer enige jaren getrouwd met Catharina Schaafs, die ook al uit een soldatennest afkomstig is.

Dora is enige dochter naast twee in leven gebleven broers en zal ongetwijfeld vaders oogappel zijn. Mochten we al een vermoeden van een losbandig leven van de gewone soldaat hebben, dan geeft Christoffel toch blijk in godsdienstige zaken zo principieel te zijn, dat hij een eed doet om een katholieke partner voor zijn dochter te krijgen. Ook bruidegom David moet respectabel zijn, want behalve dat hij ketters is, valt er volgens Christoffel niets op hem aan te merken.

Dat klinkt heel mooi, maar achterdochtig als we zijn, vermoeden we dat Dora én buiten weten van papa aan een vrijage buiten de roomse kring is begonnen én dat zij toen het serieus naar een huwelijk ging papa om haar vinger heeft weten te winden.

Wat zouden we graag meer van die vrijage willen weten. Hoe voelt het om als jonge vrouw van nog geen 20 verkering te hebben met een vrijer die ergens ver in Ieper  gelegerd was.