de strünings in hemfurth als puzzelstukjes

Om de kerkelijke inschrijvingen van de 18-e eeuw in Hemfurth uit te werken tot een betrouwbare genealogie moet je wel wat hindernissen overwinnen.

Er zijn weliswaar bronnen, maar deze zijn niet altijd bruikbaar, toegankelijk of betrouwbaar.

1. De scans van de oorspronkelijke kerkelijke registers staan op archion.de. Helaas zijn deze nog niet gedigitaliseerd, zodat je ze stuk voor stuk moet doorlezen om de relevante gegevens te vinden. Voor 20 Euro kun je een maand lang zoeken in deze scans.
2. Op Familysearch.org staan heel weinig primaire Duitse bronnen, überhaupt geen scans, en nog maar een fractie gedigitaliseerde gegevens, overigens zonder bronvermelding (waarbij de kwaliteit twijfelachtig is). Weliswaar kunnen gebruikers zelf gegevens toevoegen, maar ook bij deze ontbreekt de bronverwijzing. Als je al mogelijk relevante gegevens vindt moet je die wel via andere bronnen op juistheid controleren, want er zitten evidente fouten in, zoals ik hieronder zal laten zien.
3. Heel populair in Duitsland zijn de Ortssippenbücher, ook wel Ortsfamilienbücher genaamd, die door lokale heemkunde-vrijwilligers zijn samengesteld op basis van de originele bronnen. Helaas zijn op een enkele na alle boeken in deze regio uitverkocht en uitsluitend lokaal in een heemkundehuis te bestuderen.  

Op verschillende forums kun je wel vragen stellen, maar mijn ervaring is, dat de reacties zelden adequaat zijn. Soms is het wijsneuzig ('ga eens op dit archief kijken' of 'stel je vraag aan dat archief'), soms de bekende weg.
Zoals elders zijn er ook in Hemfurth archieven verloren gegaan. Huwelijken zijn pas vanaf 1767 bekend. Van het dorpje Nieder-Werbe waar de Strünings mogelijkerwijs oorspronkelijk vandaan komen is maar een heel klein deel op de scans van archion.de te vinden. Er bestaat van Nieder-Werbe wel een Ortssippenbuch maar het is onduidelijk op welke brongegevens dit gestoeld is.

Dan heb je nog de beperking van wat er in een doopinschrijving staat geregistreerd. In de doopinschrijving te Hemfurth worden de namen van de vader, de dopeling en de doopheffers genoemd. De naam van de moeder staat er dus niet bij. Soms is de naam van de doopheffer uitgebreid, soms beperkt. In het voorbeeld:

[1730] Am 15 Maji Johan Peter Strijning ein Tochter getaufft und von Anna Margretha Mohrhennen von Waldeck, des Greben Daniel Köhlers Frau zu Nieder-Werbe und Johannes Faude, der Nahm Els Margarehta [sic] gegeben.

lezen we dat de vrouw van de grebe [soort burgemeester] een van de doopheffers is. De naam van de grebe wordt gegeven: Daniel Köhler, maar hoe zijn vrouw heet, wat de relatie van het echtpaar met de dopeling is, zijn puzzelstukjes die pas opgelost kunnen worden als je de namen in relatie kunt brengen met die op andere doopinschrijvingen.

Door deze en andere doopinschrijvingen te bestuderen kun je vinden dat de achternaam van Peter Strünings vrouw 'Köhler' is en dat de familie Köhler uit Nieder-Werbe afkomstig is. Zo kun je de voornaam van Peters vrouw, Anna Catharina, vinden in een doopinschrijving die je gemakkelijk over het hoofd had kunnen zien:

[1737] Am 29ten dito [= september] des Hirtten alhier Johan Henrich Meisner ein Tochter getaufft welchen die Pathen Anna Catharina uxor des Greben H[err] Henrich Daude, uxor Johan Peter Strijnings Anna Catharina und Johan Daude, den Nahme Anna Catharina mit getheilt.

In dit voorbeeld is de Peter Strüning zeer waarschijnlijk de grootvader van de Peter Strüning die als soldaat in het Waldeckse regiment aan het hoofd van de Nederlandse tak van de Strünings staat.

'Zeer waarschijnlijk', want de link tussen de beide Peters moet ene Johann zijn, die we wel als vader in de doopinschrijving van de 'Nederlandse' Peter terugvinden, maar waarvan we geen doopinschrijving in Hemfurth hebben gevonden.

Als bewijs voor onze hypothese dienen twee doopinschrijvingen waarin expliciet een grootvader-vader-dopeling-relatie is:
1. Bij de doop van Johan Peter Strünings zoontje Adam staat dat grootvader (des Vaders Vader) Adam Strüning doopheffer is:

[1731] Am 2 ten Julij Johann Peter Strüning Zwillinge ..Sohn und Tochter [die ist] folgende Nacht gestorben der Sohn aber hatt des Vaders Vader Johann Adam den Nahmen Johann Adam gegeben.

2. Bij de doop van het kind van een zus - getrouwd met Zacharias Krummel - van Johan Strüning, staat dat de grootvader van het kind Peter Strüning is: 

Am 3 ten Maji ist gebohren und auf den grosen Busstag getauft worden, Zacharias Krummels Töchterlein, Pathen waren des Kindes Groszvatter Peter Strüning und Anna Gerdruth Degin uxor Christian Degens, wurde genant Anna Gerdruth

In aanvulling op de hiervoor genoemde zus van Johan Strüning: de enige zus van Johan die in aanmerking komt om getrouwd te zijn met Zacharias Krummel is Anna Margretha. Haar voornaam is in geen enkele inschrijving gevonden, zij wordt aangemerkt als 'nata matre Strüningin' [moeder is een geboren Strüning], zoals in:

Am 15ten Jan: ist gebohren und Dom: 2 p: Epiph: getauft worden, Zacharias Krummels Töchterlein, nata matre Strüningin, Pathen waren Jacob Strüning, virgines Wilhelmina Briedin und Christina Wagnerin, wurde genant Wilhelmina Christina