vrijdag 24 maart 2017

twee geloven op een kussen






















Bij de doopinschrijving van Dirkje van Oers in de Sint Pieter te 's -Hertogenbosch staat een interessante noot: "Ista puella baptizata fuit ab haereticis, sed metu marite heterodoxi non ausi sunt antea eam huc afferre ad caerimonias. Verum nata est 27 maji. Et iam tandem huc allata collocatur in ordine qui modo est." In gewoon Nederlands: "Dit meisje werd gedoopt door ketters, maar uit vrees voor de echtgenote hebben de andersdenkenden haar niet eerder naar de (doop)plechtigheid gebracht. Ze is echter geboren op 27 mei [1678]. En omdat ze nu pas hierheen gebracht is, is ze in de huidige volgorde geplaatst." De inschrijving staat tussen 17 en 31 juli, twee maanden na de geboorte.

Vergeleken met dit uitgebreide verhaal is de betreffende doopinschrijving in de Nederduits gereformeerde Grote Kerk een beetje kaal: "Den 26 Maij Dirxken Dogter van Herman Janssen en Jenneken Dirx".

Waarom deze ophef, vraag je je af. Het huwelijk is op 9 december 1673 voor de Nederduits gereformeerde kerk gesloten, en ook voor de doop van haar broer Dirk in 1676 vinden we alleen een inschrijving in de Grote Kerk.

Dirkjes moeder, Jenneke Dirckx Stillens uit Engelen is katholiek. Helaas zijn er geen gegevens waaruit kan blijken dat er ook gedoe is bij de doop van broer Dirk. Maar nu Dirkje - ook protestants - gedoopt is zijn voor moeder Jenneke de rapen gaar.

Dat schipperen tussen twee geloven zien we ook in het latere leven van Dirkje terug. Haar eerste man, Jan Wijgergangs uit Berlicum is van protestantse huize, en de kinderen worden alle protestants gedoopt. Mijn voorouder Jan Zeeuwen, Dirkjes tweede man, is katholiek en ook haar derde man is katholiek.

Ook bij het huwelijk van Dora Lutke met gereformeerde David Meelmaker zien we dit dealen met religies terug. De vader van de bruid verklaart blijkens de akte voor de schepenbank: "Christoffel Lutteke vader van de bruijd alhier woonende en present zijnde zegt een eed gedaan te hebben van niet te consenteren in het huwelijk van zijn dogter met iemand van een andere religie dog declareert tevens wel te mogen lijden dat zijn dogter met de bruijdegom voors: trouwt alzoo hij buyten het verschil in religie niets op hem te seggen weet. "

Tenminste één kind, Carolus Meelmaker, wordt Nederduits gereformeerd gedoopt. De meeste kinderen zijn katholiek gedoopt.